Getty ImagesPetrol ve doğal gaz devi Shell, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle yükselen güç fiyatlarından kâr etmeye devam ediyor. Şirket 2022’de kârının, 115 yıllık tarihinin rekorunu kırarak 39,9 milyar dolara ulaştığını açıkladı.
Kârını son bir yılda neredeyse iki kat artan Hollanda ve İngiltere merkezli Shell’in performansı yılın son üç ayında piyasa beklentilerinin üzerinde kaydedildi.
Şirketin 2008 yılındaki 28,4 milyar dolarlık kâr rekoru böylelikle kırılmış oldu.
Ayrıca 2022’nin son üç ayında hissedarlarına 6,3 milyar dolar ödediğini söyleyen Shell, 4 milyar dolarlık pay geri alımı planladığını belirtti.
Shell CEO’su Wael Sawan, “Şirketin değişime ayak uydurabilen portföyünün gücünü ve değişken bir dünyada müşterilerine güç sağlama kapasitesini kanıtladığını” söyledi.
Dünyada güç fiyatları Covid-19’dan sonra yavaşça yükselmeye başlamıştı lakin geçen yıl Mart ayında, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle bu yükseliş hızlandı.
Birçok güç şirketi bu yükselişten faydalandı.
Bu periyotta brent ham petrolünün fiyatı varil başına yaklaşık 128 dolara çıktı ve daha sonra 83 dolara geriledi.
Gaz fiyatlarında da yükseliş yaşandı.
ABD merkezli güç şirketi ExxonMobil de 2022’de 55,7 milyar dolar kâr ettiğini bildirdi.
İngiliz şirket BP ve Fransız TotalEnergies’in önümüzdeki hafta kârını açıklaması bekleniyor.
Aynı periyotta yükselen besin fiyatlarıyla güçteki yükseliş yan yana getirildiğinde bölgede enflasyonda da artış oldu.
İngiltere’de Kasım ayında enflasyon son 40 yılın rekorunu kırarak yüzde 11’e çıktı.
Avrupa’nın birçok yerinde insanların güç faturalarını ödemekte zorlandığı ve konutlarını ısıtamadığı aktarılıyor.
Enerji firmalarının daha fazla vergi ödemeleri için baskı artıyor.
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde ve İngiltere’de geçen yıl çeşitli yeni vergi uygulamaları başlatıldı lakin bunların yetersiz olduğu tarafında tenkitler geldi.
Shell, 2022 çıkarları üzerinden 2,3 milyar dolar daha vergi ödemeyi beklediğini söyledi.
İngiltere’de ana muhalefetteki Personel Partisi’nin iklim değişikliği sözcüsü Ed Miliband, “Nisan ayında güç fiyatlarının yüzde 40 oranında artması beklenirken hükümet kâfi vergi uygulamalarını yürürlüğe sokmuyor ve fosil yakıt şirketlerinin paçayı sıyırarak yüksek kâr elde etmesine müsaade veriyor” diye konuştu.
Shell’e açılan davalar
Diğer taraftan Financial Times gazetesinde yer alan bir haberde Nijerya’nın petrol zengini Nijer Deltası’nda bölgesinde yaşayan 11 binden fazla kişinin Londra’daki Yüksek Mahkeme’de Shell’e karşı tazminat davası açtığı aktarılıyor.
Bölgede yaşayanlar, Shell’in operasyonlarından kaynaklanan petrol sızıntılarının içme suyunu kirlettiğini, hava kalitesini bozduğunu ve tarım yerlerini ve balık stoklarını tahrip ettiğini öne sürüyor.
2015’te buna emsal bir dava daha Nijerya’da yaşayan Bille topluluğu tarafından başlatılmıştı.
Önümüzdeki yıl mahkemede görülmesi beklenen bu davalar, Shell’in Nijerya’daki etraf sicili nedeniyle aleyhine açılan bir dizi davanın en yenisi.
Shell, 1936’da Nijerya’daki birinci petrol teşebbüsünü kurarak ve 1956’da Ogale’nin yaklaşık 100 kilometre batısındaki Oloibiri’de birinci başarılı tesisini açarak Nijerya’nın petrol sanayisinin gelişmesinde merkezi bir rol oynadı.
