Getty ImagesErdoğan dün katıldığı TRT yayınında Altılı Masa ve HDP’yi kastederek, “Şu anda 7’li masanın içinde olanlardan IMF ile görüşmeler yapanlar var” dedi.
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, Temmuz ayında bir ortaya geldiği gazetecilere AKP ve MHP’yi işaret etmiş, “Türkiye’yi IMF kapısına götürecek Cumhur İttifakı’dır” demişti.
Gazete Duvar’ın haberine nazaran, gazetecilerin “IMF’ye başvurmaksızın bu iktisat düzelebilir mi?” sorusuna Öztrak, “saydam ve şeffaf bir idare iş başına geldiği anda Türkiye’ye olan inancın geri geleceğini” söylemiş ve kelamlarını şöyle sürdürmüştü:
“Hala dünyada para bol. Dünya piyasasından borçlanmak, IMF’den borçlanmaktan daha ucuz. Global piyasalardan finansman muhtaçlığı rahatlıkla sağlanabilir. Türkiye bu krizden çıkar. Üreterek zenginleşecek bir modeli de hayata geçirebilir.
“Şu anda IMF’den fon muhtaçlığı gözükmüyor, yeni sağlam idare için. Mevcut idare süratle IMF’ye gidebilir. Türkiye’yi IMF kapısına götürecek Cumhur İttifakı’dır.”
Peki IMF nedir ve ne yapar?
IMF nedir?
IMF, 190 üye ülkesi olan milletlerarası bir kuruluştur ve bu ülkelerin maksatları global ekonomiyi istikrara kavuşturmaktır.
Birkaç koşulu yerine getirdiği sürece her ülke katılmak için başvurabilir. Bunlar, iktisadı hakkında bilgi vermeyi ve kota aboneliği ismi verilen bir ölçü parayı ödemeyi içerir. Ülke ne kadar zenginse, katkısı o kadar büyük olur.
IMF, ekonomiyi izlemek ve desteklemek için üç ana şey yapar:
- Ekonomik ve finansal olayların takibi. Ülkelerin nasıl performans gösterdiğini ve ticari uyuşmazlıklar üzere potansiyel riskleri izler
- Üyelerine ekonomilerini nasıl iyileştirebilecekleri konusunda danışmanlık yapar
- Zor durumdaki ülkelere kısa vadeli kredi ve yardım sağlar
Bu krediler temel olarak kota abonelikleri ile finanse edilmektedir. 2018’de Arjantin, 57 milyar dolarla IMF tarihindeki en büyük krediyi aldı.
IMF’nin üyelerine toplam borç verebileceği ölçü 1 trilyon dolardır.
IMF’nin ana muvaffakiyetleri nelerdir?
IMF ekseriyetle borç almak için “son çare” olarak tanımlanır. Kriz vakitlerinde, ülkeler mali yardım için ona başvururlar.
Harvard Üniversitesi’nden ekonomist Benjamin Friedman, IMF’nin müdahalelerinin işleri daha uygun mi yoksa “alternatifi ne olursa olsun daha kötü” mü yaptığını bilmek imkansız olduğu için, aktifliğini ölçmenin güç olduğunu savunuyor.
Ancak kimileri, Meksika’nın 1980’lerin başında borçlarını ödeyemeyeceğini açıklamasının akabinde, fonun Meksika’yı desteklemedeki rolünü övüyor.
2002’de Brezilya, temerrüde düşmemek için IMF kredileri aldı. Hükümet daha sonra ekonomiyi nispeten süratli bir formda bilakis çevirmeyi başardı ve tüm borcunu planlanandan iki yıl evvel ödedi.
IMF’ye yönelik tenkitler nelerdir?
IMF’nin borç verdiği ülkelere dayattığı şartlar bazen çok sert olmakla eleştiriliyor.
Bunlar, ülkeleri devlet borçlanmasını azaltmaya, kurumlar vergisini düşürmeye ve ekonomilerini yabancı yatırımcıya açmaya zorlamayı içeriyor.
Getty Images “IMF meskenine dön” Yunanistan, euro bölgesi mali krizinin 2009’da başladığı yerdi ve krizden en çok etkilenen iktisat oldu.
Yunanistan, IMF’den kurtarma kredisi aldıktan sonra iktisadında değerli değişiklikler yapmak zorunda kaldı.
Eleştirenler, IMF’nin Yunanistan’ın izlemesinde ısrar ettiği kemer sıkma siyasetinin – hükümetin borçlanmasını azaltmak gayesiyle – çok olduğunu ve iktisadına ve toplumuna ziyan verdiğini söylediler.
IMF’ye kim liderlik ediyor?
Kristalina Georgieva, 2019’dan beri IMF’nin lideri.
Ekonomist olan Georgieva, daha evvel Dünya Bankası’nın lideriydi ve vazifesi şu anda Avrupa Merkez Bankası lideri olan Christine Lagarde’dan devraldı.
Getty Images Kristalina Georgieva (solda) ve Christine Lagarde Georgieva, Avrupa Birliği’nin (AB) en yoksul üyelerinden biri olan Bulgaristan’dan IMF’ye başkanlık eden birinci kişi.
Örgüt kurulduğundan bu yana, başkanlığını klasik olarak bir Avrupalı üstleniyor. Dünya Bankası başkanlığında ise bir ABD vatandaşı misyonda olur.
2019’daki birinci yıllık konferansı öncesinde Georgieva, Brexit’in İngiltere ve AB için “acı verici” olacağı konusunda uyardı.
IMF neden kuruldu?
IMF, 1944’te ABD’deki Bretton Woods Konferansı’nda kuruldu.
İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere, ABD ve Sovyetler Birliği de dahil olmak üzere konferansa 44 ülkeden delegeler katıldı.
Konferansta, istikrarlı bir döviz kurları sisteminin nasıl kurulacağı ve ziyan görmüş Avrupa ekonomilerinin tekrar inşasının nasıl ödeneceği de dahil olmak üzere savaş sonrası mali düzenlemeleri tartıştılar.
Daha sonra bu emelleri gerçekleştirmek için iki örgüt kuruldu: IMF ve Dünya Bankası.
IMF’nin üyeleri, 1970’lerin başlarına kadar yürürlükte kalacak olan bir sabit döviz kuru sistemi üzerinde anlaştılar.
Getty Images İngiliz ekonomist John Maynard Keynes (ortada) dünya çapında tek bir para ünitesinin kullanılmasını önerdi Türkiye’nin IMF ile bağı nasıldı?
Türkiye, birinci sefer 1961 yılında IMF’den kredi kullandı ve bu tarihten sonra toplam 19 stand-by mutabakatı yaptı. Türkiye ile IMF ortasında imzalanan stand-by mutabakatlarında toplam 37,7 milyar dolarlık kredi sağlanması konusunda uzlaşıldı lakin bugüne kadar kullanılan toplam kredi ölçüsü 30,6 milyar dolar oldu.
Türkiye, 14 Mayıs 2013’te IMF’ye 281 milyon dolar ödeme yaparak, 1994 kriziyle birlikte başlayan ve daha sonra çeşitli kezler uzatılan stand-by muahedeleri kapsamında aldığı kredilerin son taksitini ödedi.
IMF’ye borcun ödenmesiyle ilgili Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Ankara’daki tarihi taş binasında bir merasim düzenlendi. IMF’ye son taksit, periyodun İktisattan Sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan tarafından gönderildi.
