Proof of Authority, blockchain ağları (özellikle de özel ağlar) için pratik ve verimli bir tahlil sunan, prestije dayalı bir mutabakat algoritmasıdır. PoA kısaltılmış ismiyle bilinir ve Türkçe manası “yetki ispatı”dır.
Proof of Authority (Yetki İspatı) Nedir?
Proof of Authority (PoA), Ethereum’un kurucu ortaklarından Gavin Wood tarafından öne sürülmüştür. Proof of Authority protokolünde, blokzincirindeki süreç bloklarını doğrulayan kullanıcılar süreçleri doğrulamak için kripto para varlıkları kullanmak ve kilitlemek yerine kimlik ve prestijlerini kullanırlar.
PoA mutabakat algoritması, kimlik bilgilerinin bedelinden yararlanır. Bu da blok doğrulayıcıların coinler yerine kendi prestijlerini stake ettikleri manasına gelir. Hasebiyle PoA blockchainleri, muteber üniteler olarak rastgele bir formda seçilen doğrulayıcı düğümler tarafından inançta tutulur.
Yetki İspatı modeli, sonlu sayıda blok doğrulayıcısına dayanır ve sistemi büyük oranda ölçeklenebilir yapan da budur. Bloklar ve süreçler, sistemin moderatörleri olarak hareket eden evvelce onaylanmış iştirakçiler tarafından doğrulanır.
PoA mutabakat algoritması farklı senaryolara uygulanabilir ve lojistik uygulamalar için kıymeti yüksek bir seçenek olarak görülmektedir. Örneğin tedarik zincirleri kelam konusu olduğunda, PoA tesirli ve mantıklı bir tahlil olarak kabul edilir.
PoA Ne İşe Fayda?
PoA modeli, şirketlerin blockchain teknolojisinin avantajlarından faydalanırken bir yandan da kapalılıklarını muhafazasına imkan tanır. Microsoft Azure, PoA’nın uygulandığı öteki bir örnektir. Kısaca özetleyecek olursak Azure platformu, madenciliğe gerek olmadığı için ether ‘gas’ üzere mahallî bir para ünitesi gerektirmeyen bir sistemle özel ağlar için tahliller sunar.
Proof of Authority Şartları
Koşullar sistemden sisteme farklılık gösterse de PoA mutabakat algoritması çoklukla şu kurallara dayanır:
- Geçerli ve sağlam kimlikler: Doğrulayıcılar gerçek kimliklerini doğrulamalıdır.
- Doğrulayıcı olma zorluğu: Bir aday para yatırmaya ve prestijini ortaya koymaya istekli olmalıdır. Çünkü sürecin güçlü olması, kuşkulu doğrulayıcıların seçilmesi riskini azaltır ve uzun vadeli bağlılığı teşvik eder.
- Doğrulayıcı onayı için bir standart: Doğrulayıcıları seçme usulü tüm adaylar için tıpkı olmalıdır.
İtibar düzeneğinin temeli, doğrulayıcının kimliğinin net bir halde bilinmesine dayanır. Bu kolay yahut kolaylıkla vazgeçilebilecek bir süreç değildir. Süreç, berbat niyetli bireyleri dışarıda bırakabilmelidir. Öte yandan tüm doğrulayıcıların birebir prosedürden geçmesini sağlamak, sistemin bütünlüğünü ve güvenilirliğini garanti altına alır.
PoA Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
PoW, PoS yahut PoA sistemlerinin kendilerine has avantaj ve dezavantajları vardır. Kripto para topluluğunun merkeziyetsizliğe hayli kıymet verdiği, bilinen bir gerçektir. Öte yandan bir mutabakat düzeneği olarak PoA’nın yüksek süreç oranları ve ölçeklenebilirlik elde etmek için merkeziyetsizlikten feragat ettiği de bilinmektedir. PoA sistemlerinin tabiatında bulunan özellikler, blockchainlerin şu ana kadarki çalışma prensipleriyle tam bir tezat oluşturur. Yeniden de PoA farklı bir yaklaşım sunar ve özel blockchain uygulamaları için çok uygun olabilecek yeni bir blockchain tahlili olarak göz gerisi edilmemelidir.
PoA sisteminin merkeziyetsizlikten vazgeçtiği tarafında bir algı mevcuttur. Münasebetiyle, bu mutabakat algoritması modelinin sırf merkezi sistemleri daha verimli hale getirme eforu olduğu söylenebilir. Bu durum PoA’yı lojistik gereksinimleri olan büyük şirketler için cazip bir tahlil haline getirse de bilhassa kripto para kapsamında kimi tereddütleri de beraberinde getirir. PoA sistemleri yüksek süreç oranlarına sahiptir, lakin sansür ve kara listeye alma üzere şeylerin kolay kolay yapılabilmesi durumunda değişmezlik konusu sorgulanabilir hale gelir. Bu durum ise Proof of Authority dezavantajları ortasında yer alır.
PoA doğrulayıcılarının kimlikleri herkes tarafından görülebilmektedir. Bu da sistemin dezavantajları ortasında sayılmakta ve çokça tenkit almaktadır. Kelam konusu durumu savunanlara nazaran ise sırf bu durumu elinde tutabilecek tanınmış oyuncuların doğrulayıcı olmaya çalışması avantaj olarak sayılmaktadır. Tekrar de doğrulayıcıların kimliklerinin bilinmesi, üçüncü taraf manipülasyon ihtimalini yaratır. Örneğin bir rakip, PoA tabanlı bir ağa ziyan vermek isterse, sistemi içeriden tehlikeye atmak için kimlikleri herkesçe bilinen doğrulayıcıları dürüst olmayan bir formda hareket etmeleri için etkilemeye çalışabilir.
