HBO’nun yeni dizisi The Last of Us’ı izlediklerini söyleyen bir küme bilim insanı, mantarların yüksek sıcaklığa ahenk sağlayabileceğini bir deneyle gösterdi.
ABD’nin Kuzey Karolina eyaletindeki Duke Üniversitesi’nden bir araştırma grubu, halihazırda insanı enfekte etme yeteneğine sahip bir mantar cinsini yüksek sıcaklıklara maruz bıraktı.
Deneyde, Latince ismi Cryptococcus deneoformans olan bu mantarın yüksek sıcaklıklarda hayatta kalacak ve enfekte etme yeteneğini sürdürecek formda adapte olabileceği tespit edildi.
MANTARLARIN SICAKLIK İLE İMTİHANI
İnsanın beden sıcaklığı, halihazırda birçok mantar çeşidi için fazla. Bu yüzden tabiatta bitkileri ve böcekleri enfekte edebilen mantarlar insanı hasta etme yeteneğine sahip değil.
Ayrıca beşerde görülen mantar enfeksiyonlarının çoğunlukla cilt ve tırnak üzere yüzeydeki dokuları sarmasının nedeni de buraların daha soğuk olması.
Independent Türkçe’de yer alan haberde Candida, Aspergillus, Cryptococcus üzere mantar kümeleri, bağışıklığı güçlü olmayan insanları enfekte etme yeteneğine sahip. Çünkü bunlar üzere birçok önemli mantar enfeksiyonu, havadaki mantar sporlarını teneffüs ettikten sonra akciğerlerde başlıyor.
Bunun yanı sıra uzmanlar, mantarların ısınan iklime adapte olabilecek formda evrim geçirebileceğini de söylüyor.
Örneğin Candida auris mantarı, 42 dereceye kadar dayanabiliyor. Bu patojen bilhassa de hastanelerde ve bakım konutlarında süratle yayılarak, bağışıklık sistemi zayıf bireylerde önemli enfeksiyonlara neden oluyor. Birçok uzman bu mantarın vakitle yüksek sıcaklıklara dayanacak formda değiştiğinden şüpheleniyor.
The Last of Us’taki iklim değişikliği fikri zekice bulunuyor
Aynı isimli görüntü oyunundan televizyona uyarlanan The Last of Us da canlıların zihnini ele geçirerek onları zombilere dönüştürebilen bir mantar çeşidinin iklim değişikliğinin tesiriyle yüksek sıcaklıklara adapte olduğu ve insanları enfekte edebilir hale geldiği distopik bir geleceği husus alıyor.
Diziyi yorumlayan birçok uzman, mantarların bu formda evrim geçirebileceği fikrini zekice bulmuştu.
Duke Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Asiya Gusa ve meslektaşları da bununla ilgili bir deney yaptı. Takım Cryptococcus deneoformans mantarını laboratuvar şartlarında 30 derecelik sıcaklıkta inceledi.
Daha sonra sıcaklık 37 dereceye çıkarıldı ve ısının mantarı nasıl değiştirdiği dikkatle gözlemlendi.
Hakemli bilimsel mecmua Proceedings of the National Academy of Sciences’ta yayımlanmak üzere kabul alan araştırmada artan ısının mantarın genetik yapısını değerli ölçüde değiştirdiği ortaya çıktı.
Bilim insanlarının “sıçrayan genler” diye nitelediği genler ortasında hareketliliğin arttığı görüldü. Yani DNA içindeki yer değiştirebilir öğeler ısının tesiriyle 5 kat daha hareketli hale geldi.
Araştırmacılara nazaran bu hareketli genler, mantarın sıcaklığa adapte olmasında rol oynayabilir.
Gusa, “Bu mobilize ögelerin tabiatta bir enfeksiyon sırasında adaptasyona katkıda bulunma mümkünlüğü yüksek” diye konuştu:
Ayrıca ısının yarattığı gerilim, mutasyonların sayısını artırarak süreci hızlandırabilir.
Gusa’ya nazaran bulgular, HBO’nun sevilen dizisini takip edenler için bir ikaz niteliğinde:
Dizidekiler, tam olarak bahsettiğim tipten. Zombi kısmı hariç!
